حکایت

کسی مردی را دید که بر خری کُندرو نشسته. گفتش: کجا می‌روی؟ گفت: به نماز جمعه. گفت: ای نادان اینک سه شنبه باشد. گفت: اگر این خر شنبه‌ام به مسجد رساند نیکبخت باشم!

عبید زاکانی

سخن بزرگان

و بر مردمان واجب است که در کسب علم کوشند و فهم را دران معتبر دارند، که طلب علم و ساختن توشه آخرت از مهماتست. 

و زنده را از دانش و کردار نیک چاره نیست، و نیز در نور ادب دل را روشن کند، و داروی تجربت مردم را از هلاک جهل برهاند، چنانکه جمال خرشید روی زمین را منور گرداند، و آب زندگانی عمر جاوید دهد. 

و علم بکردار نیک جمال گیرد که میوه درخت دانش نیکوکاری است و کم آزاری.

کلیله و دمنه، نصرالله منشی

سخن بزرگان

هرگز از دور زمان ننالیده بودم و روی از گردش آسمان درهم نکشیده، مگر وقتی که پایم برهنه مانده بود و استطاعت پای پوشی نداشتم. به جامع کوفه درآمدم، دل تنگ. یکی را دیدم که پای نداشت. سپاس نعمت حق به جای آوردم و بر بی کفشی صبر کردم.

سعدی شیرازی

در خواب

دوش از درم آمد آن مه لاله نقاب

سیرش نه بدیدیم و روان شد به شتاب

گفتم که : دگر کیت بخواهم دیدن؟

گفتا که: به وقت سحر، اما در خواب

شیخ بهایی

تفسیر غزل

شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل

کجا دانند حال ما سبک باران ساحلها

معنی بیت: حال ما حال کسی است که در سیاهی شب گیر کرده و وجودش پر از ترس از موج و گردابی ترسناک شده است؛ آسوده خیالان کی می توانند درک کنند وضعیت ما را!

تاویل: عیش مدام میسر نبود و جرس فریاد حرکت کاروان سر داد. تسلیم محض باید بود اما راه شناسان کی می توانند حال کسی که در برزخ ترک یار است را درک کنند؟! ظلماتی است نفس گیر پر از بیم غرق شدن در گردابی ترسناک!

زیر ساخت اندیشه شاعر: جانسوزی فراق

آرایه: سیاقه الاعداد در مصرع اول

پ.ن: سیاقه الاعداد آرایه ای است که در آن چند چیز را به شکل مفرد و متوالی،ذکر کنند و بعد از آن یک فعل برای همه بیاورند

ادامه دارد...

ایران من

غار علیصدر

همدان

سخن بزرگان

خیام اگر ز باده مستی خوش باش

با ماهرخی اگر نشستی خوش باش

چون عاقبت کار جهان نیستی است                انگار که نیستی چو هستی خوش باش

حکیم عمر خیام

حکایت

درویشی کفش در پا نماز می گزارد دزدی طمع در کفش او بست گفت با کفش نماز نباشد درویش دریافت و گفت اگر نماز نباشد گیوه باشد

عبید زاکانی

تفسیر غزل

بمی سجاده رنگین کن گرت پیر مغان گوید

که سالک بیخبر نبود ز راه و رسم منزلها

معنی بیت: اگر پیر راهنما دستور می دهد تا سجادۀ نمازت را به می آغشته کنی، این کار را انجام بده که او راه را می شناسد

تاویل: با توجه به بیت قبل که عیش مدام برای عاشق میسر نمی باشد، در این بیت شاعر تاکید می کند که راه تعالی در تسلیم محض است زیرا که عیش این جهان مقدمه ای برای عیشی مدام در جهان دیگرست. در واقع با توجه به تمام سختی جدایی از شیرینی این زندگی باید تن به تقدیر سپرد و آمادۀ سفر دیگر بود.

کلمات پر تکرار: می، سجاده، پیر مغان، سالک

زیرساخت اندیشۀ شاعر: تسلیم محض بودن

ادامه دارد...

سخن بزرگان

همه روز روزه بودن، همه شب نماز کردن

همه ساله حج نمودن، سفر حجاز کردن

ز مدینه تا به کعبه، سر و پا برهنه رفتن

دو لب از برای لبیک، به وظیفه باز کردن

به مساجد و معابر، همه اعتکاف جستن

ز ملاهی و مناهی همه احتراز کردن

شب جمعه ها نخفتن، به خدای راز گفتن

ز وجود بی نیازش، طلب نیاز کردن

به خدا که هیچکس را، ثمر آنقدر نباشد

که به روی ناامیدی در بسته باز کردن

شیخ بهایی